Ý nghĩa bàn thờ gia tiên trong văn hóa thờ cúng của người Việt
Người Việt Nam có truyền thống "Uống nước nhớ nguồn" và trọng lễ nghĩa. Vì vậy mà bàn thờ gia tiên là một phần không thể thiếu trong mỗi gia đình, thể hiện lòng hiếu thảo với ông bà, tổ tiên. Đây cũng chính là một nét đẹp văn hóa ngàn đời của dân tộc Việt Nam.
Ý nghĩa của bàn thờ gia tiên
Trong mỗi gia đình, bàn thờ gia tiên là nơi thanh tịnh và thiêng liêng nhất, là nơi thể hiện sự tôn trọng và niềm tin tâm linh sâu sắc của người Việt. Bàn thờ được xem như chiếc cầu nối linh thiêng giữa cuộc sống hiện tại của con người và cõi thiêng của đất trời, là nhịp cầu vô hình nối kết và giao hòa giữa hai cõi âm dương. Quan niệm "Trần sao âm vậy", "Sự tử như sự sinh, sự vong như sự tồn" cho rằng người ở cõi dương hay cõi âm đều có những nhu cầu sinh hoạt như nhau, người sống cần nhà ở thì người đã khuất cũng cần một nơi cho linh hồn nương náu. Vì vậy, con cháu lập bàn thờ gia tiên để tưởng nhớ và thờ cúng người đã khuất.
Bàn thờ gia tiên đặt hướng nào thì tốt?
Cách trang trí và sắp xếp bàn thờ gia tiên của mỗi gia đình có thể khác nhau, tùy theo điều kiện và hoàn cảnh, nhưng bàn thờ gia tiên thường được đặt ở nơi cao ráo, sạch sẽ và trang trọng nhất trong nhà. Nếu là nhà một tầng, bàn thờ thường được đặt ở gian giữa, với nhà nhiều tầng thì thường đặt ở tầng trên cùng. Hướng bàn thờ gia tiên thường được chọn dựa trên tuổi của gia chủ. Thông thường người Việt hay chọn hướng Nam vì theo đạo Phật, hướng Nam mang ý nghĩa bát nhã, trí tuệ, hướng của sinh lực tràn trề, đầy dương khí. Tuy nhiên, nhiều gia đình cũng chọn hướng Tây để đặt bàn thờ gia tiên với quan niệm hướng này mang ý nghĩa hòa hợp âm dương, mang đến sự yên ổn và phát triển.
Các vật phẩm trên bàn thờ gia tiên có ý nghĩa gì?
Trên bàn thờ gia tiên, ở chính giữa thường đặt bát hương tượng trưng cho tinh tú, và trên bát hương có cây trụ dùng để cắm hương vòng, tượng trưng cho trục vũ trụ. Ở hai góc ngoài thường có hai cây đèn hoặc nến tượng trưng cho Mặt Trời ở bên trái và Mặt Trăng ở bên phải. Thường có một cái đỉnh ba chân ở ngay sau bát hương, nắp đỉnh thường chạm khắc hình con lân với ý nghĩa sức mạnh linh thiêng. Khi cần thỉnh cầu hay sám hối trước gia tiên, người ta thường đốt nến và thắp hương. Nhiều người có thói quen thắp hương bàn thờ gia tiên trước khi đi xa như một lời chào và cầu mong người thân độ trì cho lên đường an toàn và may mắn.
Có thể thấy rằng, bằng việc thờ cúng tổ tiên, thế hệ trước nêu gương cho thế hệ sau không chỉ vì trách nhiệm đối với các bậc sinh thành mà còn là cách giáo dục và dạy dỗ con cháu. Không nhất thiết luôn phải là mâm cao cỗ đầy, chỉ cần một nén hương lên bàn thờ gia tiên trong các dịp lễ, Tết, hoặc ngày giỗ, con cháu trong nhà cũng thể hiện được lòng thành kính và tôn trọng, hướng về cội nguồn, và tưởng nhớ những người thân đã khuất.
#banthogiatien #banthogiatiengodep #xuonggodep
